คำถามคำตอบเกี่ยวกับไก่

Q: กระผมสนใจเอกสารเรื่องการเลี้ยงไก่ไม่เหม็น ไม่เป็นหวัดหน้าบวม กระผมเลี้ยงไก่พื้นเมืองประมาณ 40 ตัว โดยเลี้ยงในคอก ล้อมด้วยไม้ไผ่ ให้อาหารเป็นข้าวเปลือกและเศษอาหารจากร้านก๋วยเตี๋ยว ไก่เล็กจะตายในฤดูฝน ลักษณะหน้าบวมและหงอยตายในที่สุด

A:คอกไม้ไผ่ไม่มีปัญหา แต่พื้นเป็นพื้นดิน หน้าฝนไอน้ำซึมขึ้นมาจากดินชั้นล่าง ทำให้มูลไก่และเศษอาหารตกค้างในคอกเกิดการย่อยสลายปล่อยก๊าซที่เป็นพิษออกมาคือแอมโมเนียและก๊าซ ไข่เน่าหรือไฮโดรเจนซัลไฟด์ ก๊าซแอมโมเนีย NH3 นั้นเป็นด่างจัด ค่าพีเอชถึง 11 เมื่อรวมกับความชื้นตามหน้าตาไก่ก็กลายเป็นแอมโมเนียมไฮดร็อกไซด์ NH4OH เป็นพิษต่อผิวหน้า ทำให้แพ้จนหน้าบวมแดง ก๊าซแอมโมเนียที่ไก่หายใจเข้าไปรบกวนปอดและหลอดลมมากจนไก่ ไอ จาม น้ำมูกไหล คล้ายอาการหวัด จึงเรียกรวม ๆ ว่าไก่เป็นหวัดหน้าบวม ผู้เลี้ยงไก่เข้าใจผิดก็ไปซื้อยามาให้ไก่กินทั้งเสียเงินและแก้ปัญหาไม่ได้ ส่วนก๊าซไข่เน่าคือไฮโดรเจนซัลไฟด์ H2S นั้น เมื่อไก่หายใจเข้าในปอดแล้ว H2S ไปรวมกับโลหะหนักในฮีโมโกลบินของเลือดแดงซึ่งคือเหล็ก กลายเป็นเหล็กซัลไฟด์ทำให้เลือดไก่รับออกซิเจนได้น้อยลง ซึ่งมีส่วนทำให้ไก่เหงาตายหรือหงอยตาย หรืออ่อนแอมากจนติดเชื้อโรคอื่น ๆ ได้ง่าย

แก้ปัญหาที่ต้นเหตุใช้สเม็คไทต์ผง 3 ส่วนผสมอาหารไก่ 97 ส่วน หรือ 3% สเม็คไทต์จะจับตรึงแอมโมเนียและก๊าซไข่เน่าในมูลไก่ตั้งแต่ในลำไส้ ไก่ เมื่อถ่ายมูลออกมามูลไก่จึงไม่เหม็น ส่วนพื้นคอกก็ทำให้แห้งโดยหว่านแกลบ ขี้เลื่อย ขี้กบ และเก็บกวาดเปลี่ยนใหม่บ่อย ๆ พื้นที่ยังเหม็นอยู่หว่าน สเม็คไทต์ผงบ่อย ๆ จนไม่มีกลิ่นเหม็น ควรเข้าในคอกและตรวจกลิ่นในคอกทุกวัน

--------------------