โรงเรือนและสภาพการเลี้ยงดูแพะนม
โรงเรือนสำหรับการเลี้ยงดูแพะนมมีความสูง 3 เมตร ขึ้นไป เพื่อให้โปร่งและมีการระบายอากาศได้ดี ขนาดโรงเรือน 12.0 x 45.0 เมตร อาจใช้สังกะสีหรือกระเบื้องลอนก็ได้ พื้นคอกเป็นซีเมนต์ ด้านข้างคอกก่อซีเมนต์บล็อกสูง ประมาณ 1.25 เมตร ทั้ง 4 ด้าน ยกเว้นทางเข้าคอกทำเป็นลูกกรงเหล็กกลมมีกลอนหรือที่ล็อกประตูปิด-เปิดได้ จัดทำร่องระบายน้ำออกไปภายนอกตรงทางเดิน สำหรับพื้นคอกปูด้วยฟางแห้งเพื่อซับความชื้น
ลักษณะโรงเรือนแบบนี้จะไม่มีกลิ่นเหม็นจากมูลและปัสสาวะ หลังคาสูงโปร่งจะช่วยระบายกลิ่นได้ดี วัสดุรองพื้นจะขนออกไปเป็นระยะเพื่อทำปุ๋ยต่อไป กลิ่นจะมีอยู่บ้างช่วงขนวัสดุรองพื้น เพราะกลิ่นต่าง ๆ จะอยู่ด้างล่างของวัสดุปูพื้น สำหรับขนาดคอกที่ใช้เลี้ยงแพะขึ้นกับอายุ และวัตถุประสงค์ในการเลี้ยง โดยแบ่งชนิดคอกไว้ดังนี้
1. คอกพ่อ-แม่พันธุ์ คอกพ่อ-แม่พันธุ์ มีขนาด 5x9 เมตร หรือ 5x12 เมตร ตัวเมีย 25-30 ตัว ตัวผู้ 1 ตัว ภายในบริเวณคอกจะมีรางอาหารทำด้วยซีเมนต์คล้ายรางอาหารวัวแต่มีขนาดเล็กกว่า มีกระป๋องใส่น้ำให้กิน และมีซองโปร่ง ๆ ที่ด้านข้างสำหรับใส่หญ้า-ฟางแห้งให้แพะกิน
2. คอกแพะหย่านมและคัดพันธุ์ สำหรับใช้เลี้ยงแพะรุ่นหลังจากหย่านม และคัดพันธุ์ มีขนาด 4.5x5 เมตร (22.5 ตารางเมตร) มีกระป๋องอาหารและซองใส่หญ้า-ฟางแห้ง เช่นเดียวกับคอกพ่อ-แม่พันธุ์
3. คอกคลอด มีขนาด 1.5x1.5 เมตร (2.25 ตารางเมตร) สำหรับแยกแม่แพะที่ท้องแก่ใกล้คลอดมาเลี้ยงเพื่อเตรียมตัวคลอด และดูแลลูกตอนเล็ก ๆ เมื่อลูกแข็งแรงดีแล้วจึงนำกลับไปเข้าฝูงทั้งแม่และลูก จนถึงระยะหย่านมจึงแยกลูกไปอยู่คอกแพะรุ่น ระยะที่ลูกแพะเกิดได้ 2-3 วัน จะมีการทำเบอร์หูทุกตัว เพื่อทำบันทึกเป็นข้อมูลทางพันธุกรรมต่อไป
4. คอกแพะรุ่นแพะขุน มีขนาด 5x9 เมตร หรือ 5x12 เมตร (45-60 ตารางเมตร) สำหรับเลี้ยงแพะรุ่น และแพะที่ขุนเอาเนื้อ (แพะรุ่นตัวผู้)
5. คอกพ่อพันธุ์ มีขนาด 2.5x2.5 เมตร สำหรับแยกเลี้ยงพ่อพันธุ์แต่ละตัว เพื่อใช้แทนพ่อพันธุ์ในฝูงที่ใช้มานานหรือต้องการเปลี่ยนสายเลือด
ลักษณะโรงเรือนแบบนี้จะไม่มีกลิ่นเหม็นจากมูลและปัสสาวะ หลังคาสูงโปร่งจะช่วยระบายกลิ่นได้ดี วัสดุรองพื้นจะขนออกไปเป็นระยะเพื่อทำปุ๋ยต่อไป กลิ่นจะมีอยู่บ้างช่วงขนวัสดุรองพื้น เพราะกลิ่นต่าง ๆ จะอยู่ด้างล่างของวัสดุปูพื้น สำหรับขนาดคอกที่ใช้เลี้ยงแพะขึ้นกับอายุ และวัตถุประสงค์ในการเลี้ยง โดยแบ่งชนิดคอกไว้ดังนี้
1. คอกพ่อ-แม่พันธุ์ คอกพ่อ-แม่พันธุ์ มีขนาด 5x9 เมตร หรือ 5x12 เมตร ตัวเมีย 25-30 ตัว ตัวผู้ 1 ตัว ภายในบริเวณคอกจะมีรางอาหารทำด้วยซีเมนต์คล้ายรางอาหารวัวแต่มีขนาดเล็กกว่า มีกระป๋องใส่น้ำให้กิน และมีซองโปร่ง ๆ ที่ด้านข้างสำหรับใส่หญ้า-ฟางแห้งให้แพะกิน
2. คอกแพะหย่านมและคัดพันธุ์ สำหรับใช้เลี้ยงแพะรุ่นหลังจากหย่านม และคัดพันธุ์ มีขนาด 4.5x5 เมตร (22.5 ตารางเมตร) มีกระป๋องอาหารและซองใส่หญ้า-ฟางแห้ง เช่นเดียวกับคอกพ่อ-แม่พันธุ์
3. คอกคลอด มีขนาด 1.5x1.5 เมตร (2.25 ตารางเมตร) สำหรับแยกแม่แพะที่ท้องแก่ใกล้คลอดมาเลี้ยงเพื่อเตรียมตัวคลอด และดูแลลูกตอนเล็ก ๆ เมื่อลูกแข็งแรงดีแล้วจึงนำกลับไปเข้าฝูงทั้งแม่และลูก จนถึงระยะหย่านมจึงแยกลูกไปอยู่คอกแพะรุ่น ระยะที่ลูกแพะเกิดได้ 2-3 วัน จะมีการทำเบอร์หูทุกตัว เพื่อทำบันทึกเป็นข้อมูลทางพันธุกรรมต่อไป
4. คอกแพะรุ่นแพะขุน มีขนาด 5x9 เมตร หรือ 5x12 เมตร (45-60 ตารางเมตร) สำหรับเลี้ยงแพะรุ่น และแพะที่ขุนเอาเนื้อ (แพะรุ่นตัวผู้)
5. คอกพ่อพันธุ์ มีขนาด 2.5x2.5 เมตร สำหรับแยกเลี้ยงพ่อพันธุ์แต่ละตัว เพื่อใช้แทนพ่อพันธุ์ในฝูงที่ใช้มานานหรือต้องการเปลี่ยนสายเลือด
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
- ข้อคิดก่อนตัดสินใจเลี้ยงแพะ
- พันธุ์แพะนมจากอังกฤษ
- การตั้งท้อง, ผสมพันธุ์ และอาหารสำหรับแพะนม
- การรีดนมแพะ, การเก็บรักษา และการแปรรูปนมแพะ
- ประโยชน์ที่จะได้รับจากการเลี้ยงแพะนมเปรียบเทียบกับวัวนม
- สูตรอาหารสำหรับแพะ
- พฤติกรรมกับสุขภาพของแพะ
- ยาที่ควรมีไว้ประจำฟาร์มแพะ
- วิธีการให้ยาแก่แพะ
- แพะนมหลาวซาน
- คำถามคำตอบเกี่ยวกับแพะ