คำถามคำตอบเกี่ยวกับแพะ
Q: เริ่มเลี้ยงแพะวัยรุ่นไว้ 14 ตัว อยากทราบวิธีการเลี้ยง การให้อาหาร การทำคอก และการป้องกันและรักษาเมื่อมีโรคต่าง ๆ เกิดขึ้น และจับแพะขายได้ต้องมีอายุกี่ปีขึ้นไป
A: แพะเป็นสัตว์เลี้ยงง่าย มีรูปร่างกะทัดรัดไม่ใหญ่โตจนเกินไป การเคลื่อนย้ายหรือขนส่งจึงไม่ค่อยจะยุ่งยาก แม้แต่เด็กก็เลี้ยงได้ การกินอยู่ของแพะก็ง่าย กินได้ทั้งเศษพืชผัก ใบไม้ ใบหญ้าและไม้พุ่มเตี้ย นมแพะมีคุณค่าอาหารไม่แตกต่างจากนมวัวและจะย่อยได้ง่ายกว่า โรงเรือนสำหรับเลี้ยงแพะ ทำแบบง่าย ๆ ให้กันแดดและฝนได้ นับว่าพอเพียง วัสดุควรหาง่ายในท้องถิ่น หลังคาอาจใช้จากหรือใบตองตึงก็ได้ แต่ต้องให้สูงเกินที่แพะจะปีนขึ้นกินได้ โดยทั่วไปแล้วต้องยกพื้นสูงจากพื้นดิน 0.5-1 เมตร พื้นคอกควรทำด้วยแคร่ไม้ไผ่หรือไม้เนื้อแข็งพอรับน้ำหนักแพะได้ มีร่องให้ขี้แพะตกลงดินไม่ค้างบนพื้นคอก แต่อย่าให้ห่างกันจนขาแพะตกร่อง อาจทำให้ขาหักได้ ด้านที่แดดส่องถึงและฝนสาดได้ให้ตีฝาทึบ ส่วนด้านอื่นทำให้ฝาโปร่ง ทำบันไดให้แพะขึ้นลงพร้อมมีประตูปิดเปิด คอกสำหรับแม่แพะที่กำลังใช้รีดนมควรแยกให้ห่างกับแพะวัยรุ่นและพ่อแพะ เนื่องจากแพะเพศผู้จะมีกลิ่นตัวแรง กลิ่นแพะอาจติดไปกับนมที่รีดได้ สำหรับรางอาหารแพะต้องยกให้สูงจากระดับพื้นคอกพอประมาณ และต้องแข็งแรงเนื่องจากแพะชอบยืนกินอาหารและไม่กินอาหารที่ร่วงหล่นลงบนพื้นดินหรือพื้นคอก
การเลี้ยงและการให้อาหาร ลูกแพะที่เกิดใหม่ต้องให้กินนมแม่เป็นเวลา 3-4 วัน หลังคลอด เนื่องจากมีนมเหลืองที่อุดมไปด้วยวิตามินและภูมิคุ้มกันโรค จากนั้นแยกลูกแพะไปเลี้ยงในคอกที่เตรียมไว้ก่อน แล้วจึงฝึกลูกแพะให้กินนมจากถังหรือจากขวด ในปริมาณวันละ 1.5 กิโลกรัม จนครบ 1 สัปดาห์ ระยะต่อไปให้กินอาหารผสมจนครบ 3 เดือน จากนั้นจึงปล่อยเลี้ยงเป็นฝูงได้
อาหารแพะ มี 2 ประเภท คือ อาหารหยาบและอาหารผสม อาหารหยาบ ได้จากพืชตระกูลถั่ว ใบกระถิน ใบแค ฝักก้ามปู เปลือกมะละกอและเปลือกกล้วย อาหารผสม ได้จากอาหารประเภทแป้ง โปรตีน และเกลือแร่ โดยมีส่วนผสมดังนี้ รำละเอียด 2 ส่วน ปลายข้าวหรือข้าวโพดบด 2 ส่วน กากมะพร้าว 1 ส่วน กากถั่วเหลือง 1 ส่วน และเกลือป่นผสมกระดูกป่น 1 เปอร์เซ็นต์ ของส่วนผสมรวม
โรคที่พบได้เสมอ
1. โรคเท้าเปื่อยและปากเปื่อย มักระบาดในบริเวณน้ำขังแฉะโดยเฉพาะในฤดูฝน โรคดังกล่าวจะแพร่ระบาดติดต่อกันได้ง่าย ทำให้เกิดอาการเจ็บเท้าเดินกะเผลกและกินอาหารได้น้อยลง
2. โรคท้องร่วง เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย จึงต้องรักษาโรงเรือนให้สะอาด หมั่นอาบน้ำ และแปรงขนอย่างสม่ำเสมอ การระบาดของโรคจะลดน้อยลง และ
3. พยาธิ หากมีพยาธิภายใน จะทำให้แพะผอมและอ่อนแอลง จึงควรถ่ายพยาธิให้อย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง ด้วย ฮารอกซิว หรือไทโอเบนดาโอว สำหรับพยาธิปากขอและพยาธิตัวกลม และใช้ราไนต์ สำหรับพยาธิในตับ สำหรับแพะโตเต็มวัยจับขายได้ ควรมีอายุ 18 ปีขึ้นไป
--------------------
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
- ข้อคิดก่อนตัดสินใจเลี้ยงแพะ
- พันธุ์แพะนมจากอังกฤษ
- โรงเรือนและสภาพการเลี้ยงดูแพะนม
- การตั้งท้อง, ผสมพันธุ์ และอาหารสำหรับแพะนม
- การรีดนมแพะ, การเก็บรักษา และการแปรรูปนมแพะ
- ประโยชน์ที่จะได้รับจากการเลี้ยงแพะนมเปรียบเทียบกับวัวนม
- สูตรอาหารสำหรับแพะ
- พฤติกรรมกับสุขภาพของแพะ
- ยาที่ควรมีไว้ประจำฟาร์มแพะ
- วิธีการให้ยาแก่แพะ
- แพะนมหลาวซาน