การเพาะเห็ด 1/4 : การทำอาหารวุ้น
อาหารวุ้นมีมากมายหลายตำหรับ แต่ที่มีส่วนประกอบที่หาได้ง่าย ราคาถูก และเชื้อเห็ดสามารถเจริญได้ดีได้แก่ อาหารที่เรียกว่า พีดีเอ เป็นอาหารที่ใช้เลี้ยงเห็ดจากเนื้อเยื่อเห็ด สปอร์ ( เมล็ดของเห็ด ) และต่อเชื้อเห็ดเพื่อเพิ่มปริมาณเส้นใยให้เพียงพอสำหรับเพาะในขั้นตอนต่อไป
2. ใส่ลงในภาชนะทนร้อนสำหรับต้ม เติมน้ำกลั่น 1 ลิตร ตั้งไฟต้มเดือดประมาณ 10-15 นาที อย่าให้ชิ้นมันเละ
3. กรองด้วยผ้าขาวบางเอาแต่น้ำ นำส่วนน้ำใส่ภาชนะทนร้อนตั้งไฟจนร้อน
4. เติมน้ำตาลคนจนละลายหมด เติมผงวุ้นลงไปคนให้ละลาย (สังเกตจากถ้าละลายไม่หมดให้ลองใช้ช้อนตักอาหารวุ้นราดด้นข้างของภาชนะที่ใช้ต้ม ถ้ายังเห็นว่าเป็นเม็ดๆให้ต้มต่อจนกว่าจะไม่เห็นว่าเป็นเม็ด)
5. ให้สังเกตว่า ปริมาตรของอาหารวุ้นทั้งหมดถ้ายังไม่ครบ 1 ลิตร ให้เติมน้ำกลั่นหรือน้ำสะอาดลงไปให้ครบ 1ลิตร ต้มต่อจนเดือด ปิดไฟ ยกลง
6. เทอาหารวุ้นใส่ขวดเหล้าแบนประมาณ 1 ซม.จากก้นขวด (อย่าให้อาหารวุ้นเลอะปากขวด) ปิดจุกด้วยสำลีแล้วหุ้มกระดาษ 2 - 3 ชั้น รัดยางให้เรียบร้อย
7. นำไปนึ่งฆ่าเชื้อด้วยหม้อนึ่งความดัน ใช้อุณหภูมิ 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว ใช้เวลา 15 นาที
8. นำออกมาวางทิ้งไว้จนอุ่นๆ จากนั้นนอนขวดลงให้อาหารวุ้นนอนราบลง (เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิวและสะดวกในการใช้งาน) ทิ้งไว้จนอาหารแข็งตัว
สูตรอาหารวุ้น พีดีเอ สำหรับ 1 ลิตร
ส่วนประกอบมีดังนี้
- มันฝรั่ง (Potato = พี) 200 กรัม
- น้ำตาลเดร็กโตรส หรือกลูโคส (Dextrose = ดี) 20 กรัม (สามารถใช้น้ำตาลกลูโคสที่นักกีฬากินแทนได้ หาซื้อตามร้านขายยาทั่วไป)
- ผงวุ้นทำขนม (Agar = เอ) 20 กรัม
วิธีทำ
1. ล้างมันฝรั่งให้สะอาด ปอกเปลือกและหั่นเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมขนาดเท่าลูกเต๋า- น้ำตาลเดร็กโตรส หรือกลูโคส (Dextrose = ดี) 20 กรัม (สามารถใช้น้ำตาลกลูโคสที่นักกีฬากินแทนได้ หาซื้อตามร้านขายยาทั่วไป)
- ผงวุ้นทำขนม (Agar = เอ) 20 กรัม
วิธีทำ
2. ใส่ลงในภาชนะทนร้อนสำหรับต้ม เติมน้ำกลั่น 1 ลิตร ตั้งไฟต้มเดือดประมาณ 10-15 นาที อย่าให้ชิ้นมันเละ
3. กรองด้วยผ้าขาวบางเอาแต่น้ำ นำส่วนน้ำใส่ภาชนะทนร้อนตั้งไฟจนร้อน
4. เติมน้ำตาลคนจนละลายหมด เติมผงวุ้นลงไปคนให้ละลาย (สังเกตจากถ้าละลายไม่หมดให้ลองใช้ช้อนตักอาหารวุ้นราดด้นข้างของภาชนะที่ใช้ต้ม ถ้ายังเห็นว่าเป็นเม็ดๆให้ต้มต่อจนกว่าจะไม่เห็นว่าเป็นเม็ด)
5. ให้สังเกตว่า ปริมาตรของอาหารวุ้นทั้งหมดถ้ายังไม่ครบ 1 ลิตร ให้เติมน้ำกลั่นหรือน้ำสะอาดลงไปให้ครบ 1ลิตร ต้มต่อจนเดือด ปิดไฟ ยกลง
6. เทอาหารวุ้นใส่ขวดเหล้าแบนประมาณ 1 ซม.จากก้นขวด (อย่าให้อาหารวุ้นเลอะปากขวด) ปิดจุกด้วยสำลีแล้วหุ้มกระดาษ 2 - 3 ชั้น รัดยางให้เรียบร้อย
7. นำไปนึ่งฆ่าเชื้อด้วยหม้อนึ่งความดัน ใช้อุณหภูมิ 121 องศาเซลเซียส ความดัน 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว ใช้เวลา 15 นาที
8. นำออกมาวางทิ้งไว้จนอุ่นๆ จากนั้นนอนขวดลงให้อาหารวุ้นนอนราบลง (เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิวและสะดวกในการใช้งาน) ทิ้งไว้จนอาหารแข็งตัว
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
- การเพาะเห็ด 2/4 : การคัดเลือกดอกเห็ดและการแยกเนื้อเยื่อ
- การเพาะเห็ด 3/4 : การทำเชื้อเห็ด
- การเพาะเห็ด 4/4 : การทำเชื้อเห็ดฟาง
- การเพาะเห็ดโอง
- เห็ดโคนญี่ปุ่น (Yanagi)
- เห็ดหลินจือ
- เห็ดหอม (Shitake)
- เห็ดกับไรดีด
- การถนอมรักษาเห็ดแบบอิตาเลียน
- เห็ดพิษ, การทดสอบ, และการปฐมพยาบาล
- ใช้ไม้ก่อ เพาะเห็ดหอม
- คำถามคำตอบเกี่ยวกับเห็ด