หน่อไม้น้ำ พืชอีกทางเลือก

หน่อไม้ ที่ปลูกกันมากในประเทศเราเห็นจะอยู่ทางแถบจังหวัดปราจีนบุรี นครนายก สระแก้ว แต่ถ้าหากถามถึงหน่อไม้น้ำน้อยคนนักที่จะรู้จัก เพราะยังไม่เป็นที่แพร่หลายในวงการเกษตรเท่าใดนัก มีปลูกในพื้นที่จังหวัดกระบี่ นครศรีธรรมราช สงขลา และพัทลุง หน่อไม้น้ำมีความแตกต่างกับหน่อไม้ไผ่ตงคือ หน่อไม้ไผ่ตงปลูกอยู่บนดินที่แห้ง แต่หน่อไม้น้ำจะปลูกบนดินที่มีความชื้นแฉะ ความเหมือนก็คือการนำผลผลิตมารับประทานจะใช้ส่วนหน่อเช่นเดียวกัน

เราได้รับคำอธิบายจากนักวิชาการเกษตร กรมส่งเสริมการผลิตผัก กรมส่งเสริมการเกษตร ถึงลักษณะต่าง ๆ ของหน่อไม้น้ำว่า หน่อไม้น้ำจะมีลักษณะคล้ายกับต้นข้าวสูงประมาณ 1-2 เมตร จริง ๆ แล้วหน่อไม้น้ำนั้นมีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน แถบ ๆ มณฑลกวางตุ้ง ชานตุง และไต้หวัน ส่วนที่เรานิยมนำมาบริโภคจะเป็นส่วนข้อของลำต้นซึ่งมีรสหวาน เมื่อเรานำไปปรุงอาหารแล้วจะมีกลิ่นคล้าย ๆ แห้วจีนนั่นเอง

วิธีการนำหน่อไม้น้ำมาปลูก

เราสามารถปลูกในบ่อซีเมนต์ก็ได้ หรือจะปลูกเพื่อเป็นการค้า ก็จะปลูกในพื้นที่นา ต้องมีการเตรียมแปลงเหมือนกับที่เราจะปักดำข้าว โดยไถพรวนและกำจัดวัชพืช เสร็จแล้วปล่อยน้ำเข้าแปลงขังไว้ แต่ถ้าปลูกในบ่อซีเมนต์ เพียงแต่นำดินมาใส่ไว้ประมาณครึ่งบ่อ แล้วนำน้ำมาใส่ให้เต็ม

หลังจากนั้นใช้หน่อหรือต้นกล้าที่เตรียมไว้นำไปปักดำ ในพื้นที่ที่เตรียมไว้ ระยะปลูกประมาณ 1x1 เมตร ปลูกลึก 5-7 เซนติเมตร พื้นที่ปลูก 1 ไร่ จะปลูกได้ 1,500 ต้น และใน 1 กอ จะมีหน่อไม้น้ำแตกกอได้ 25-30 ต้น เราสามารถนำไปเพาะขยายพันธุ์ต่อได้เลย ต้นกล้าที่ใช้ปลูกเราจะใช้อายุ 40-50 วัน

เมื่อลงปลูกเสร็จคอยดูแลรักษาระดับน้ำ ให้มีความลึกอยู่ระหว่าง 15-25 เซนติเมตร ไม่ควรให้น้ำมากหรือน้อยเกินไปกว่านี้ อาจมีผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของต้นได้

ถ้าเราลงปลูกสักระยะหนึ่งแล้ว การเจริญเติบโตของหน่อไม้น้ำจะมีการพัฒนาการเร็ว การจัดแต่งกอ หรือการสางกอหน่อไม้น้ำ เพื่อให้เจริญเติบโตเร็ว เช่นเดียวกับข้าวหลังจากปักดำ 2 เดือน ควรตกแต่งโดยการตัดแต่ง ใบที่แห้งหรือใบที่ล้มออกให้หมด ถ้าหากว่ามีต้นที่ไม่แข็งแรงควรที่จะถอนทิ้งให้เหลือเพียง 10-12 ต้น/กอ เท่านั้น เพื่อให้หน่อไม้น้ำได้เจริญเติบโตเต็มที่

การบำรุงต้นหน่อไม้น้ำ

หากเรามีการดูแลที่ดี แต่ขาดปัจจัยที่ทำให้ต้นนั้นเจริญเติบโตก็ไร้ค่า ปุ๋ยที่เราใช้จะเป็นปุ๋ยสูตร 16-20-0 โดยผสมปุ๋ยคอกลงไปด้วย ปุ๋ยตัวนี้จะต้องใส่หลังจากปลูกแล้วประมาณ 1 เดือน หรือหลังจากการสางกอแล้ว และอีกครั้งเก็บเกี่ยวผลผลิตการใช้ปุ๋ยสูตรที่มีธาตุไนโตรเจนสูง ๆ

ในส่วนของโรคแมลงจะพบมากคือ ตั๊กแตน มักชอบมากัดกินใบ เรามีวิธีป้องกันโดยใช้สารสะเดาฉีดพ่นเพื่อไล่ ติดต่อประมาณ 4-5 วัน หมดแน่นอน

การเก็บผลผลิตหน่อไม้น้ำ

ให้เราเก็บหน่อที่พองตัวออกมาจากลำต้น ซึ่งเป็นส่วนที่นำมาบริโภค จะมีลักษณะหน่อที่โตยาวประมาณ 6 นิ้ว เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2-2.5 เซนติเมตร ตัดหน่อออกมาแล้วลอกกาบออกให้เหลือเฉพาะภายในคือหน่อที่จะนำมาบริโภคเท่านั้น เวลาเก็บหน่อมาบริโภคควรเก็บหน่อที่ไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป ซึ่งจะสังเกตได้จากถ้าหน่ออ่อนจะมีขนาดเล็ก ถ้าแก่เกินไปจะมีหมึกเป็นจุด ๆ ถ้าเราปลูกในพื้นที่ 1 ไร่ จะมีผลผลิตประมาณ 400-500 กิโลกรัม/ไร่ หลังจากการเก็บผลผลิตแล้ว การเก็บรักษาหน่อไม้หลังการเก็บเกี่ยวก็เป็นอีกขั้นตอนที่สำคัญ ถ้าไม่เก็บให้ดีอาจทำให้ผลผลิตนั้นเสียได้ ควรนำหน่อไม้น้ำมามัดเป็นมัด ๆ แล้วนำไปแช่น้ำหรือเก็บไว้ในที่เย็นให้หน่อไม้น้ำสด การเก็บวิธีนี้เก็บได้ประมาณ 5-7 วัน

หน่อไม้น้ำ เป็นพืชที่มีวิธีการเพาะปลูกและการดูแลรักษาไม่ยุ่งยาก มีขั้นตอนการปลูกที่ไม่สลับซับซ้อนเลย หรือแม้แต่นำมาปลูกไว้ในบ่อซีเมนต์ก็ได้ เพียงแต่ว่าหากมีการประชาสัมพันธ์ที่ดีให้คนรู้จักอย่างแพร่หลาย ว่ามีคุณประโยชน์อย่างไร และเป็นพืชที่ปลอดจากสารพิษแล้วละก็ พืชชนิดนี้มีอนาคตไกลแน่นอน